Ένας δημιουργός έχει μια «γονεϊκή» σχέση με το έργο του και ως εκ τούτου μια προστατευτική τάση προς αυτό, ιδίως στα πρώτα βήματα αυτού του έργου του προς το κοινό. Έτσι, σπάνια αποδέχεται ως δίκαιη μια αρνητική κριτική. Όμως το ίδιο σπάνια «διαμαρτύρεται» δημόσια γι’ αυτή. Συνήθως, αφήνει την «υπεράσπιση» του έργου του σε κάποιον άλλον, ακολουθώντας τη δικαστηριακή μέθοδο όπου την υπεράσπιση την αναλαμβάνει κάποιος δικηγόρος και όχι ο άμεσα ενδιαφερόμενος. Προσωπικά έχω στο παρελθόν αντιδράσει σε μια εντελώς αβάσιμη κριτική (?) βιβλίου μου στέλνοντας μια επιστολή στην εφημερίδα όπου δημοσιεύτηκε. Η ανταπάντηση ήταν μια δασκαλίστικη διόρθωση φραστικού λάθους της επιστολής (!) και όχι επί της ουσίας. Ο χρόνος δικαίωσε εκείνο το βιβλίο μου. Γίνεται όμως έτσι πάντα; Μήπως ο δημιουργός δεν πρέπει να ασχολείται καθόλου με την όποια κριτική -- θετική ή αρνητική; Μήπως θα πρέπει κι εγώ τώρα ν' αγνοήσω την κριτική της κας Μαρίζας Ντεκάστρο στο περιοδικό "Διαβάζω" για το βιβλίο μου "Ψίθυροι αγοριών"; Να την αγνοήσω, παρ' όλο που φοβάμαι πως, αν και εστιάζει(εσκεμμένα;) αλλού την αρνητική κριτική της, ήταν η ελευθεροστομία του βιβλίου αυτή που την ενόχλησε τόσο πολύ ώστε να μην την αφήσει να το κρίνει αντικειμενικά;
Θεωρώ ότι η κριτική ενός βιβλίου χαρακτηρίζει πρώτα απ’ όλα τον ίδιο τον κριτικό και μετά το κρινόμενο βιβλίο. Διά τούτο ο σωστός κριτικός είναι πολύ προσεκτικός στο τι θα πει και πώς θα το πει και οπωσδήποτε είναι αποστασιοποιημένος, διαφορετικά η κριτική του επηρεάζεται συναισθηματικά και μοιραία αποδυναμώνεται ή σφάλλει.
Ο σωστός κριτικός εξετάζει το έργο και παραθέτει την άποψή του τεκμηριώνοντάς τη, ώστε να πείθει και (γιατί όχι;) να βοηθάει το δημιουργό. Αφοριστικοί χαρακτηρισμοί του έργου ακυρώνουν μάλλον τον ίδιο παρά το αντικείμενο της κριτικής του.
Ο σωστός κριτικός είναι μετριοπαθής στην τοποθέτησή του κάνοντας σαφές ότι παραθέτει απλώς την προσωπική του γνώμη, αφού γνωρίζει ότι, πρώτον, ένα βιβλίο δεν είναι απαραίτητο ν’ αρέσει σε όλο τον κόσμο για να καταξιωθεί και, δεύτερον, ότι ένα βιβλίο ουσιαστικά κρίνεται μέσα στο χρόνο.
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
3 σχόλια:
Πόσο λάθος είναι άραγε να φυλάτουμε στην ψυχή μας κάθε εικόνα που έχει εκείνη πλάσει αμόλυντη από την άποψη εκείνου που διαμορφώθηκε εντός του με βάσει κριτήρια «αντικειμενικά»;
Τι ορίζεται άραγε ως «αντικειμενικό κριτήριο»;
Μήπως άραγε εκείνο που νιώθει η ψυχή μας καθώς τελειώνει την ανάγνωση ενός κειμένου, ενός ποιήματος;
Τούτο πάλι – το απόσταγμα – κάποιοι, μαζί τους κι εγώ, το ονομάζουν κουλτούρα.
Λέω πως οφείλει ο κάθε ένας που αποφασίζει να μπει στο παιχνίδι της δημοσίευσης, ηλεκτρονική ή έντυπης, ως άνθρωπος να χαίρεται και να λυπάται με όσα του μεταφέρουν για το πόνημα του.
Άνθρωποι ήμαστε και τούτο είναι που θα μας κάνει να νιώσουμε ζωντανοί.
Ελλοχεύει τούτο όμως ένα ρίσκο.
Το να κολλήσει δηλαδή στα όμορφα ή τα άσχημα και να μείνει εκεί.
Τελικά όμως είναι εκείνο για το οποίο γράφει;
Συνήθως γράφουμε για κάποιον που γνωρίζουμε.
Αναρωτιέμαι αν τελικά έχει αξία να μπορέσει να μας κατανοήσει εκείνος ο άνθρωπος κι έπειτα όλοι οι υπόλοιποι ή να προσμένουμε την αποδοχή όλων των υπολοίπων και πιο πίσω εκείνου στον οποίο απευθύνεται;
Δύσκολο το ερώτημα, μόνο που η απάντηση είναι πιο εύκολη απ’ όσο φαντάζει πως είναι.
Νιώθω πως αρκετές κριτικές γράφονται με εμπάθεια.
Δεν είναι άλλωστε λίγοι οι συγγραφείς που δέχθηκαν προσωπική επίθεση από τους «κριτές» τους, επίθεση που έπειτα στόχευσε και το αναγνωστικό τους κοινό.
Κι αναρωτιέμαι αν τελικά κρίνουν το βιβλίο ή την προσωπικότητα του συγγραφέα, το βιβλίο ή το κοινωνικό επίπεδο του αναγνωστικού κοινού του συγγραφέα.
Μόνο που κι εγώ, καταπώς φαίνεται κουβαλώ πολλές απορίες εντός μου…
Κάποια στιγμή πρέπει να αφ΄σουμε τους δήθεν καθωσπρεπισμούς όσον αφορά τα εφηβικά βιβλία,π΄ρεπει να αφήσουμε τις παρωπίδες μας και να κοιτάμε μπροστά τον κόσμο ξεκάθαρα.Εμείς οι νέοι αυτό ζητάμε από ένα συγγραφέα και ένα βιβλίο,να μιλήσει τη γλώσσα μας,να μπει στον ψυχσμό μας.Η συγγραφέας κατά τη γνώμη μου αυτό το επιτυγχάνει με πολύ άμεσο τρόπο!!Τέλος ας σημειώσουμε ότι καλύτεροι κριτές είναι οι νέοι που το διάβασαν και μπήκαν έστω και για λίγο στη θέση τον πρωταγωνιστών του!!!
Συμφωνώ ότι μπορεί να νιώθει κανείς ματαίωση από μια αρνητική κριτική. Από κει και πέρα, εξαρτάται πόσο "καλλιτέχνις" είναι η δημιουργός, δεν είναι έτσι; Θέλω να πω, απ'ό,τι έχω καταλάβει στην Καλών Τεχνών όπου φοιτώ, το έργο ανήκει στο κοινό και όχι στην καλλιτέχνη, και το κοινό μπορεί να έχει οποιαδήποτε αντίδραση απέναντι σ'αυτό. Για παράδειγμα τελευταία άκουγα ότι ο "Αντίχριστος" του Lars Fon Trier έχει βγει από πολύ σωστή δημιουργική διαδικασία, συγκεκριμένα από τα άγχη και τα κόμπλεξ του σκηνοθέτη απέναντι στις γυναίκες και τη θηλυκότητα.
Εμένα με φρικάρει ο μισογυνισμός του έργου, και δε θα με εμποδίσει κανείς να αποκαλώ το έργο αντιφεμινιστικό. Από κει και πέρα, μου φαίνεται ότι δε μπορώ να αρνηθώ ότι υπάρχει κάτι αξιοθαύμαστο σε εναν/μια δημιουργό που προάγει αυτό που (θεωρεί εκείνος/-η) Τέχνη.
Παρεμπιπτόντως, εγώ όσα παράγω δεν τα θεωρώ Τέχνη, συνεπώς σπάνια με αγγίζει μια αρνητική κριτική. Από μια άποψη δεν έχω κάτι να χάσω, και δε νιώθω σχέση μητέρας/παιδιού με τις δουλειές μου. Είναι απαραίτητο μια δημιουργός να νιώθει έτσι; Ίσως δεν παίζω σωστά το παιχνίδι.
Δημοσίευση σχολίου